Szkutnik Janusz Henryk

Zdjęcie

Urodził się 22 czerwca 1955 roku w Jarosławiu.

Historyk. W 1995 roku ukończył studia w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie. Od września 1971 roku był uczniem Zasadniczej Szkoły Górniczej KWK Makoszowy w Zabrzu. W odpowiedzi na zmuszanie uczniów do przystąpienia do ZMS i -ubliżający stosunek do nich dyrektora internatu skierował wraz z kolegami list protestacyjny do „Sztandaru Młodych”, w części opublikowany, odnoszący się krytycznie do dyskryminacji wobec uczniów ze strony dyrekcji. W odpowiedzi na przemoc fizyczną i psychiczną wobec uczniów, założył kilkudziesięcioosobową grupę samoobrony, a następnie demonstrując postawę ideową całej społeczności wraz z kolegami powiesił krzyż w internacie. Pomimo protestów i zapowiadanego przez Ślązaków strajku szkolnego w jego obronie (Adam Zakrzewski, Pytel, Andrzej Pawlica, Zdzisław Krzyżanowski, Alojzy Sosna, Sitko, Karaś) w 1972 roku został wyrzucony ze szkoły z wilczym biletem. Po wielu próbach kontynuowania nauki w Zabrzu, a następnie w Rzeszowie, zamieszkał czasowo w Koczale II w koszalińskim, gdzie podjął pracę w PGR.
W 1973 roku podjął naukę jako maszynista typograficzny w Zakładach Graficznych w Rzeszowie, a następnie naukę w wieczorowym liceum ogólnokształcącym. W 1976 pod sfabrykowanym zarzutem został skazany na karę 2,5 roku pozbawienia wolności. W 1977 roku, podczas pobytu w Zakładzie Karnym we Włodawie usiłowano mu wytoczyć proces polityczny jesienią za postawę antypaństwową i wykonanie kilkunastometrowego napisu na murze więziennym: „Socjalizm to gówno”.
W lutym 1979 roku nawiązał kontakt z Janem Lityńskim, a za jego pośrednictwem z mec. Andrzejem Grabińskim z Warszawy, który w Sądzie Najwyższym nie uzyskał przywrócenia terminu rewizji nadzwyczajnej, lecz tylko odszkodowanie za utratę zdrowia w zakładzie karnym. Od marca 1979 roku Janusz Henryk Szkutnik współpracował z pismem „Robotnik”, kolportował wydawnictwa niezależne. Od jesieni tego samego roku, wraz z Tadeuszem Kensym, współpracował z Komitetem Samoobrony Chłopskiej Ziemi Rzeszowskiej w Łowisku. W sierpniu 1980 roku został wydawcą i współredaktorem (m. in. Zofia Łoin, Piotr Szostek, Stanisława Krasoń, T. Kensy) Niezależnego Pisma Chłopskiego „Wieś Rzeszowska”. Był także przedstawicielem KSChZRz na procesach Jana Kozłowskiego w Rozwadowie w styczniu i lutym 1980 roku oraz współinicjatorem akcji jego obrony podczas procesu w Sądzie Wojewódzkim w Rzeszowie w 1981 roku. Współzakładał pierwsze koła Solidarności Wiejskiej w rzeszowskiem (m. in. Wola Zarczycka, Łąka, Lubla), a następnie, w październiku 1980 roku, Komitet NSZZ Rolników Solidarność Wiejska w Rzeszowie.
Wraz z Komitetem Solidarności Wiejskiej w Rzeszowie, Tymczasowym Komitetem Założycielskim NZS Politechniki Rzeszowskiej i Antonim Peszko z MKZ współorganiozwał wiec patriotyczny pod pomnikiem Tadeusza Kościuszki w 62 rocznicę odzyskania niepodległości. Był inicjatorem i współorganizatorem
strajków chłopskich w Ustrzykach Dolnych w grudniu 1980 roku i w Rzeszowie w styczniu 1981 roku. Wraz z Krystyną Bęben stworzył program powołania Wszechnicy Związkowej przy MKZ w lutym 1981 roku. Od marca 1981 roku pracował w WKZ NSZZ R „Solidarność Wiejska” oraz należał do KZ NSZZ „Solidarność” Pracowników MKZ i WKZ. Wchodził w skład Regionalnego Komitetu Obrony Więzionych za Przekonania i Społecznego Komitetu Funduszu Oświaty Narodowej. We wrześniu 1981 roku był członkiem delegacji w sprawie wyjaśnienia w Prokuraturze Wojewódzkiej sowieckiej zbrodni ludobójstwa na żołnierzach AK w Turzy k. Sokołowa Małopolskiego. Po wprowadzeniu stanu wojennego, 13 grudnia 1981 roku został internowany i osadzony w Załężu, po 52 dniach protestu głodowego ( z Ryszardem Majdzikiem i Markiem Kiszem) został zwolniony 25 września 1982 roku.
W latach 1982 – 1990 pozostawał bez stałej pracy, podejmował różne prace dorywcze. W styczniu 1983 roku został współzałożycielem „Solidarności Walczącej” w Rzeszowie i wszedł w skład Rady Politycznej i Wykonawczej oddziału rzeszowskiego. Działał pod pseudonimem „Ryszard”. W marcu 1983 roku został wydawcą i redaktorem numeru sygnalnego pisma społeczno-politycznego „Informator Rzeszowski”. Współzakładał, redagował i drukował Porozumienie Prasowe „Solidarność Zwycięży” – Oddział Rzeszów (pismo środowisk OKOR i SW, wyszło 8 numerów), wraz z Andrzejem Kucharskim redaktor Radia Wolna Polska w grudniu 1984 współzakładał redakcję czasopisma rzeszowskiego oddziału SW pt. „Galicja”. Janusz Henryk Szkutnik był również wydawcą i redaktorem pierwszego numeru pisma Rzeszowskiego Komitetu Oporu Rolników „Wieś Polska”. Był współzałożycielem i szefem Rzeszowskiego Komitetu Oporu Rolników. 28 kwietnia 1983 roku został aresztowany na podstawie art. 273 par. 2 kk (kolportaż, druk w SW i OKOR) i art. 278 par. 1 kk (organizowanie). Zwolniono go na mocy amnestii 28 lipca 1983 roku. 27 sierpnia 1985 roku ponownie został aresztowany i skazany w trybie przyspieszonym na karę jednego roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności na podst. art. 282a par 1 kk. Zwolniono go 19 września 1986 roku na mocy amnestii. Do 1988 roku był zatrzymany około 50 razy.
Od listopada 1986 roku należał do kierownictwa krajowego Ogólnopolskiego Komitetu Oporu Rolników. 23 listopada 1986 roku współzakładał Konwent Seniorów Niezależnego Ruchu Ludowego i Tymczasową Krajową Radę Rolników NSZZ RI „Solidarność” w Warszawie. Wchodził również w skład grupy płk. J. Teligi koordynującej współpracę pomiędzy OKOR i SW.
We wrześniu 1988 roku, wraz z W. Nowackim, odmówił emisariuszowi gen. Cz. Kiszczaka i prof. A. Stelmachowskiego – Wiesławowi Kęcikowi w imieniu OKOR i Konwentu Seniorów, udziału w obradach Okrągłego Stołu. W 1989 roku pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Programowej NRL i PSL. Wchodził w skład Tymczasowego Zarządu Wojewódzkiego PSL „Solidarność” w Rzeszowie, rozwiązanego po utworzeniu stronnictwa o tej samej nazwie przez A. Balazsa i J. Ślisza. W styczniu 1990 roku wraz z A. Kopaczewskim i Wiesławem Łodziem wspierał nieudaną akcję okupacyjną budynku KW PZPR w Rzeszowie zorganizowaną przez WiP, NZS z WSP i Międzymiastówkę Anarchistyczną. Od lat dziewięćdziesiątych prowadził antykwariat. Należy do Stowarzyszenia Solidarność Walcząca. W 2007 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 2010 roku Krzyżem Solidarności Walczącej, w 2021 roku Krzyżem Wolności i Solidarności.